ساندویچ پانل دیواری ماموت پانل دلیجان 09186436863

ساندویچ پانل دیواری ماموت پانل دلیجان 09186436863

ساندویچ پانل دیواری ماموت پانل دلیجان 09186436863

ساندویچ پانل دیواری ماموت پانل دلیجان 09186436863

ابسان الکتریک۱۸


ماهنامه ره‏آورد نور
اطلاع رسانى، آموزشى و مطالعات رایانه‏اى علوم اسلامى
صاحب امتیاز: مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى
مدیر مسئول: حجة الاسلام و المسلمین حمید شهریارى
مشاوران علمى: رضا آسیابانى، دکتر احمد مینایى


دوره جدید

شماره 6 دوره جدید بهار 1383


دوره قدیم

شماره 8، پاییز 1383
شماره 15 بهمن 1379
شماره 14 آذر 1379
شماره 13 تیر 1379
شماره 12 خرداد 1379
شماره 10 فروردین 1379
شماره 11 اردیبهشت 1379
شماره 8 و 9 آبان و آذر 1378
شماره 7، تابستان 1383
شماره 5 مرداد 1378
شماره 3 خرداد 1378
شماره 1 و 2 فروردین و اردیبهشت 1378
پیش شماره 2 بهمن‏ماه 1377

پژوهش، نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی استان  ...
06/06/85
 
فراخوان کنفرانس هسته ای ایران http://www.ui.ac.ir/nuclear_conf
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه اصفهان کنفرانس هسته ای ایران در دانشگاه اصفهان طی روزهای  ...
05/06/85
 
کنفرانس یک روزه معادلات دیفرانسیل عادی و مسائل معکوس در معادلات دیفرانسیل http://www.ipm.ac.ir/ode2006/
در این کنفرانس کاربردهایی از مباحث معادلات دیفرانسیل از قبیل روش های عددی، معادلات انتگرال،مسائل  ...
09/05/85
 

Saturday, September 30, 2006

خواردنێکی به‌تام


.. کۆرین ئه‌لیسێن لیی Corinne Allyson Lee نووسه‌ری ئه‌م هۆنراوه‌یه‌ی خوارێ، چینی‌یه‌کی له‌ دایکبووی کانادایه‌ و وه‌کوو نووسه‌رێکی ئاشتیخواز چه‌نده‌ها خه‌ڵاتی بۆ هۆنراوه‌کانی وه‌رگرتوه‌ . به‌ سه‌ر زمانی ئینگلیزی و چینی دا به‌ ته‌واوی زاڵ بووه‌.


.. به‌ خوێندنه‌وه‌ی هۆنراوه‌که‌ی زۆر خاڵی هاوبه‌شم تێدا بینی له‌ نێوان ئه‌و و ئه‌و منداڵه‌ کوردانه‌ی له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات له‌ دایک بوون و به‌ جۆرێک کێشه‌ی که‌سایه‌تی و نه‌ته‌وه‌یی‌یان هه‌یه‌ و زۆربه‌یان قه‌ت ناتوانن خۆیان ببیننه‌وه‌ یان ئیزنیان پێنادرێ که‌ هه‌ڵبژێرن. وه‌کوو خاڵێکی هاوبه‌شی دیکه‌ مه‌سه‌له‌ی ڕاسیستییه‌ که‌ هه‌موو کوردێک له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات به‌ جۆرێک و رۆژێک له‌ ڕۆژان له‌ گه‌ڵی ده‌سته‌ویه‌خه‌ بوون و‌ جیاوازیه‌کی ئه‌وتۆی نیه‌ له‌ گه‌ڵ ڕه‌گه‌زپه‌ره‌ستی نه‌ته‌وه‌ باڵاده‌سته‌کان له‌ ناوخۆی وڵات. ئه‌گه‌رچی پێموایه‌ هه‌موو که‌س ئاگاداره‌ که‌ مه‌سه‌له‌ی ڕاسیستی له‌ ناو هه‌موو نه‌ته‌وه‌یه‌ک دا وه‌کوو دیارده‌یه‌ک هه‌یه‌ و تا ڕاده‌یه‌کیش دیارده‌یه‌کی سروشتیه‌، کوردیش له‌م دیارده‌یه‌ بێبه‌ش نیه‌، به‌ڵام تا ئێستا ده‌رفه‌تی بۆ نه‌ڕه‌خساوه‌ که‌ نیشانی بدات.

... خواردنێکی به‌تام ...



... به‌ وردی ئه‌و شتانه‌ی پێویستن جیایان بکه‌نه‌وه‌ ( به‌ یارمه‌تی بنه‌ماڵه‌که‌تان، هه‌واڵه‌کانتان، هاوکاره‌کانتان، یان خه‌ڵکی):
.. له‌ به‌رچی هه‌میشه‌ پێکه‌وه‌ و له‌گه‌ڵ‌ یه‌کتر کۆده‌بنه‌وه‌؟
.. بۆچی له‌گه‌ڵ هاوڕه‌گه‌زه‌کانی خۆت کۆنابیه‌وه‌؟

*

.. باشه‌ ئه‌وه‌ چۆنه‌ که‌ ده‌هێڵن بۆ ئه‌م وڵاته‌ بێن، بێ ئه‌وه‌ی بزانن ئینگلیزی قسان بکه‌ن؟
.. نا، من زمانی چینی نازانم.

*
.. هه‌موویان وه‌ک یه‌ک ده‌چن.
.. نا، ئێمه‌ خۆشک نین.

*
.. هه‌موویان ئه‌و عاده‌ته‌یان هه‌یه‌.
.. نێوی خراپ داده‌نێن له‌ سه‌ر ئه‌و که‌سانه‌ی وه‌ک خۆیان ناچن.

*
.. هه‌موویان به‌ ده‌نگی به‌رز قسه‌ ده‌که‌ن و زووش هه‌ڵده‌چن.
.. بۆچی هه‌موویان له‌ قسه‌ و ئاکاریاندا له‌ خۆیان وریان؟

*

.. ئه‌گه‌ر بکرایه‌ جارێکی تر هاتبامه‌وه‌ سه‌ر دنیا، پێم خۆش بوو سپی پێست بوایه‌م.
.. ئه‌گه‌ر مێرد به‌ کوڕێکی سپی بکه‌ی، ئه‌وه‌ له‌ هه‌موو شتێک بێبه‌ریت ده‌که‌ین.

*

.. بۆ ئه‌وه‌ی بتوانی به‌ باشی که‌سێکی سپی پێست بی، ده‌بێ سێ به‌رابه‌ری ئه‌وان کار بکه‌ی.
.. ئه‌و چینیانه‌ به‌ ده‌یان کاتژمێر له‌ سه‌ر یه‌ک کار ده‌که‌ن، بێ ئه‌وه‌ی هیچ گله‌یی و گازه‌نده‌یه‌کیان هه‌بێ. هه‌میشه‌ ئه‌و کاره‌ ده‌که‌ن که‌ پێیان سپاردراوه‌ و قه‌تیش پرسیار ناکه‌ن.

*
.. نرخی خانوو ده‌به‌نه‌ سه‌رێ و له‌ هه‌موو شوێنێک کاره‌کان ده‌گرنه‌وه‌.
.. بۆ ناتوانی کارێکی باش و ئابڕوودار ببینیه‌وه‌ وه‌کوو ئه‌و خه‌ڵکه‌؟ دووکانێک، حیسابداریه‌ک، یان ده‌واخانه‌یه‌ک؟

*
.. له‌ هه‌موو شوێنێک هه‌ن، هه‌موو دنیایان داگیر کردوه‌.
.. ئێمه‌ تا ساڵی 1949 مافی ده‌نگدانمان نه‌بوو.

*
.. چاولێکه‌ چه‌نده‌ گێل و نه‌زان دیارن به‌و چاویلکه‌ ئه‌ستوورانه‌ و ئه‌و لووته‌ پانانه‌یانه‌وه‌.
.. له‌ ڕۆژنامه‌ دا:
.. پیاوێکی سپی جوان و قازاخی گه‌ڕاوه‌، سه‌رۆکی کۆمپانیایه‌کی تیجاری له‌ ژنێکی چکۆله‌ی خوێن‌شیرینی چینی ده‌گه‌ڕێ، به‌تایبه‌تی گوێ له‌ مست و کورته‌باڵا و وردیله‌ بێت. وێنه‌ش پێویسته‌.

*
.. ئه‌رێ ئێوه‌ سه‌ری ساڵی زایینی جێژن ده‌گرن؟
.. ئه‌و کابرایه‌ چه‌نده‌ ناشیرینه‌ له‌ جلی چینی دا.

*
.. هاوار ... دیسان شۆفیرێکی چینی. ئه‌م خه‌ڵکه‌ خۆ ماشێن لێخوڕین نازانن.
.. دیسان چینیه‌کی تر به‌ ماشێنی ڤۆڵڤۆ. به‌ڕاستی شه‌رمه‌!

*
.. ده‌زانی، من له‌م ڕۆژانه‌دا کتێبێکم له‌باره‌ی چین خوێنده‌وه‌ ..
.. خوێندنی شانۆ له‌ زانکۆ چ که‌ڵکێکی هه‌یه‌، کاتێک که‌ قه‌ت چینیه‌ک بۆی نیه‌ ‌ ده‌وری خاتوو مه‌کبه‌س ( Lady Macbeth ) بگێڕێ؟

*
.. ده‌زانی، چه‌ند ڕۆژ له‌مه‌وبه‌ر چوومه‌ چێشتخانه‌یه‌کی چینی زۆر باش.
.. چاو له‌و چاوچکۆلانه‌‌ بکه‌، ڕێک ئه‌و چێشته‌ی ئێمه‌یان داواکردوه‌.

*
.. تۆ خواردنی چینی له‌ ماڵێ سازده‌که‌ی؟
.. به‌ ڕاستی سازده‌که‌ی؟

*
.. تۆ ده‌زانی به‌ چینی قسه‌ بکه‌ی؟
.. به‌ڕاست ده‌زانی؟

*
.. من نه‌مده‌زانی چینیش ده‌زانن گۆرانی جاز بڵێن.
.. ئێمه‌ش ده‌نگی خوێندنمان هه‌یه‌.

*
.. تۆ به‌ ڕه‌چه‌ڵه‌ک له‌ کۆێوه‌ دێی؟
.. له‌ زگی دایکمه‌وه‌ --- ئه‌ی تۆ؟

*
.. تۆ قه‌ت گه‌ڕاویه‌ته‌وه‌ بۆ هۆنگ کۆنگ Hong Kong
؟
.. چۆن ده‌توانی بچیه‌وه‌ بۆ شوێنێک که‌ قه‌تی لێ نه‌بووی؟

*
.. سه‌یری ئه‌و کچه‌ چینیه‌ بکه‌، چه‌ند جوانه‌، چاوی بادامیه‌ و ئه‌و پرچه‌ ڕه‌شه‌ جوانه‌ی.
.. به‌ حوکمی ئه‌وه‌ی، ئه‌و کابرایه‌ی له سه‌ر شه‌قام به‌ لامدا تێده‌په‌ڕێ، چینیه‌، نابێ چاوی لێبکه‌م و بیناسم.

*
.. ده‌زانی، هه‌ندێ‌ له‌ دۆسته‌ باشه‌کانی من چینین.
.. تۆ ده‌بێ زیاتر له‌ گه‌ڵ منداڵی چینی کایه‌ بکه‌ی.

*
.. باشه‌، بۆچی ناگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و شوێنه‌ی که‌ لێیه‌وه‌ هاتوون؟
.. باشه‌، بۆچی ناگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و شوێنه‌ی که‌ لێیه‌وه‌ هاتوون؟

*
.. ئێستا هه‌موو ئه‌م شتانه‌ پێکه‌وه‌ تێکه‌ڵ‌ بکه‌ ( له‌ هه‌ر ماڵێک، مه‌دره‌سه‌یه‌ک، شوێنی کار و شوێنی کۆبوونه‌وه‌ی خه‌ڵکی ):

چینی
پیاوی چینی
چاوبادامی
ده‌وڵه‌مه‌ندی نه‌جێی باوه‌ر
برینج خۆر

... هه‌موویان بهاوێژه‌ شوێنێک پڕ له‌ تاوان، شه‌رم و به‌خۆداشکاندنه‌وه‌، شوێنێک سه‌رڕێژ له‌ ترس و ئازار و حه‌سوودی و چاوترسێن کردن.
ئه‌وانه‌ش به‌ هه‌ڕه‌شه‌ و له‌خۆبوردویی و خاپاندن پاڵه‌په‌ستۆ بده‌.
زۆر به‌ ئه‌سپایی، هه‌موو ئه‌م شتانه‌ پێکه‌وه‌ بخه‌ نێو قابڵه‌مه‌یه‌کی گه‌وره‌ی فره‌کولتووری لیبڕاڵه‌وه‌‌.
... له‌ پاشان قابڵه‌مه‌که‌‌ له‌ سه‌ر گازێکی دانێ که به‌ گوشارێکی‌ زۆرتر وه‌کۆڵیان بێنێ و گه‌رمای گازه‌که‌ش به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه‌ بگۆڕه‌ ‌
( ئه‌وه‌ش بڵێم له‌وانه‌یه‌ گه‌رمای گازه‌که‌ به‌ پێی حاڵه‌ته‌کان گۆڕانی به‌ سه‌ردا بێت) :

1950 نه‌خۆشی ڕه‌نگ، نه‌بیندراو
1960 گۆرانی "نامه‌وێ ببم" Don't Wanna Be
1970 جیلی سێیه‌می چینی له‌ کانادا له‌ دایکبوون.
1980 ژنه‌ ڕه‌نگیه‌کان، که‌مایه‌تیه‌کی بیندراو
1990 کانادایی ئاسیایی

بۆ ماوه‌ی نه‌سلێک به‌ له‌سه‌ره‌خۆیی ئه‌و شتانه‌ بکوڵێنه‌ و گوشاره‌که‌ی ساڵ له‌ گه‌ڵ ساڵ‌ که‌مێک بێنه خوارێ.

جارجاره‌ تێکه‌ڵی بده‌ و تامی بکه‌. پاش هه‌ر جارێک هه‌ڵچوون به‌ هیچ جۆرێک قابڵه‌مه‌که‌ خاوێن مه‌که‌وه‌.

بۆ تامه‌که‌ی ڕوبی ژاپۆنی تێبکه‌، هیچ که‌س جیاوازیه‌که‌ی پێنازانێ.

زه‌مانه‌تی ئه‌وه‌ ده‌که‌م که‌ بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر دوای ئه‌م خواردنه‌ برسیتان نه‌بێته‌وه‌، ته‌نانه‌ت پاش چه‌ند کاتژمێرێکیش.

به‌شی به‌ ملیۆن که‌س ده‌کات.

Saturday, September 16, 2006


.. پاش ماوه‌یه‌کی زۆر ئه‌و هه‌ڵوێسته‌م گرت که‌ گوڵبژێرێک له‌ نووسراوه‌کانم له‌ چوارچێوه‌ی کتێبێکی چکۆله‌ دا کۆبکه‌مه‌وه. درگای تێبینی و ڕه‌خنه‌ هه‌میشه‌ کراوه‌یه‌‌. سوپاسی ماندووبوونی به‌رپرسانی ماڵپه‌ڕی بۆکان ده‌که‌م که‌ یارمه‌تیان دام.

.. کتێب ..

Wednesday, September 13, 2006


.. ڕاپرسی دیمانه ده‌ڵێ‌:
"به له‌به‌رچاوگرتنی باری کۆمه‌ڵایه‌تی و ئایینی له کوردستاندا، به بۆچوونی تۆ پێویسته ژن بێته بازاڕی کاره‌وه؟"


... ڕاپرسی ئه‌م حه‌وتوویه‌ی ماڵپه‌ڕی دیمانه‌ به‌ لامه‌وه‌ سه‌یر هات، چون پرسیاره‌که‌ له‌ ئاستی باری زانیاری ئه‌م ماڵپه‌ڕه‌ دا نیه‌ و هه‌روه‌ها هێنانه‌گۆڕی باسێکی ئاوا له‌ چوارچێوه‌ی پرسیار دا ڕێخۆشکه‌ره‌ بۆ ئه‌و تاقمه‌ی له‌ گه‌ڵ‌ بیروباوه‌ڕی حه‌شاردانی ژنان و مانه‌وه‌یان‌ له‌ چوارچێوه‌ی ماڵدا بۆ پاراستنی حه‌یا و ئابڕووی ژن، بارهاتوون و گه‌وره‌ بوون و خوویانگرتووه‌. بێجگه‌ له‌وه‌ باسکردنی ئه‌م گرفته‌ کۆمه‌ڵایه‌تیه‌ به‌ شێوه‌ی پرسیارێکی ئاوها، وه‌کوو ئه‌وه‌ وایه‌ که‌ بڵێ ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ خاوه‌نی باوه‌ڕێکی ئاوان، ڕاستن، به‌ڵام داخوا هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ی ژنان و تێکه‌ڵ بوونیان له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵگای ده‌ره‌وه، ‌ ئێستا که‌ کوردستان بارودۆخێکی کۆمه‌ڵایه‌تی تێکشکاوی هه‌یه‌ و خه‌ڵکی هه‌موو ئیماندارن، هیچ مه‌ترسیه‌ک بۆ به‌شه‌که‌ی دیکه‌ی کۆمه‌ڵگا نیه‌؟ پرسیاره‌که‌ زۆر سه‌یره‌، ده‌کرا به‌ شێوه‌یه‌کی تر مه‌به‌سته‌که‌یان خستبایه‌ ڕوو، چون به‌م شێوه‌یه‌ له‌وه‌ ده‌چێ که‌ پیاو ئیزنی هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ی ژن بۆ ناو کۆمه‌ڵگا و دنیای ده‌ره‌وه‌ی ماڵێ‌ ده‌دات. له‌وه‌ ده‌چێ که‌ ژنان هیچ مافێکیان له‌ ده‌ست‌تێوه‌ردانی کارو باری کۆمه‌ڵگادا نه‌بێ، له‌وه‌ ده‌چێ که‌ به‌شێکی زیادی‌ بن.



.. منیش پرسیارێکم هه‌یه‌، ئێستا له‌م سه‌رده‌مه‌ی ئێستادا به‌ڕاست پرسیارێکی ئاوا چ ده‌گه‌یه‌نێ؟ ئێستا که‌ به‌ سه‌دان ماڵپه‌ڕ و سایتی کوردی هه‌ن و ڕۆشنبیرانی کورد بیرو باوه‌ڕه‌کانیان بڵاوده‌که‌نه‌وه‌. ئێستا که‌ به‌ هه‌زاران ڕۆشنبیر و نووسه‌ری کورد هه‌ن و به‌ سه‌دان هه‌زار خوێنده‌واری کورد هه‌ن. ئێستا که‌ مێدیای کوردی له‌ هه‌موو کاتێک زیاتر په‌ره‌ی ساندوه‌ ( باس له‌ ناوه‌رۆک ناکه‌م)، ئاخۆ پرسیارێکی ئاوا ڕێخۆشکردن بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ پاشه‌وه‌ نیه‌؟ له‌ سه‌رده‌مێکی ئاوا ناسکدا، ئایا نابێ له‌ ده‌ربڕینه‌کانماندا وریاتر بین، به‌ تایبه‌ت ئه‌گه‌ر ده‌نگێکی ناسراو بین له‌ ناو خه‌ڵکدا؟



.. من هیچ کات جیاوازی نێوان ژن و پیاو له‌ کۆمه‌ڵگای کوردی دا کێشه‌ی ژن به‌ ته‌نیا و تاوانی پیاو به‌ ته‌نیا نازانم، هه‌موومان تاوانبارین. کێشه‌که‌ له‌ بیروباوه‌ڕمانه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێ (مه‌به‌ستم تێکه‌ڵکردنی ئه‌م دوو باسه‌ جیاوازه‌ نیه‌)، به‌ڵام ئه‌م پرسیاره‌ زۆر یه‌ک لایه‌نه‌یه‌، به‌ قه‌ولێک پیاوانه‌یه‌! وه‌کوو ئه‌وه‌ وایه‌ که‌ ڕووی پرسیار ته‌نیا پیاوانن و ئه‌وان ده‌توانن ڕای خۆیان ده‌ربڕن.



.. ئێستاش له‌ سه‌ر ئه‌و خاڵه‌ گیرمانکردووه‌ و وه‌کوو کۆسپێکی گه‌وره‌ هێزی لێ نه‌هێشتووین که‌ چیه،‌ نازانین ئاخۆ ئه‌گه‌ر کچه‌که‌مان و ژنه‌که‌مان و خۆشکه‌که‌مان بچنه‌ ناو گۆڕه‌پانی ده‌ره‌وه‌ چ ده‌قه‌ومێ. پێویسته‌ پیاوان ئه‌و پرسیاره‌ بکه‌ن تاکه‌نگێ پێیان وایه‌ ده‌بێ به‌م شێوه‌یه‌ی که‌ خۆیان ناوی لێده‌نێن (ژنه‌کانیان بپارێزن)، پێش به‌ ژیانیان بگرن؟ هه‌روه‌ها پێویسته‌ ژنانیش ئه‌م پرسیاره‌ له‌ خۆیان بکه‌ن، تاکه‌ی عه‌یبه‌عه‌یبه‌ له‌ کولتوری بیرکردنه‌وه‌یان نا‌سڕنه‌وه‌ و بێده‌سهه‌ڵاتی و لاوازی و داماوی خۆیان ده‌سه‌لمێنن؟ به‌تایبه‌ت ئه‌و ژنانه‌ی که‌ ئێستا له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات ده‌ژین و داب و ده‌ستووری بێده‌سهه‌ڵاتی شێوازی په‌روه‌رده‌ کردنی کچه‌کانیشیانه‌. گرفتی ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئابڕوو له‌ گه‌ڵ ده‌سه‌ڵات و زانیاری تێکه‌ڵ ده‌که‌ین و (له‌گه‌ڵ ڕێزم) چون به‌ پێچه‌وانه‌ش لێی تێده‌گه‌ین به‌ پێچه‌وانه‌ش ده‌ینوێنین.



.. هه‌ر له‌ سه‌ر پرسیاره‌که‌ی ماڵپه‌ڕی دیمانه‌، به‌ بڕوای ئه‌وان بڵێی که‌نگێ کاتی ئه‌وه‌ بێ که‌ پیاوان ئیزن بده‌ن ڕه‌گه‌زی ژن دنیای ده‌رێ ته‌جروبه‌ بکات و بۆی هه‌بێ به‌ چاوێکی دی ژیان ببینێ و خۆشی و ناخۆشی و تاڵیه‌کانی تریش بچێژێ. بڵێی که‌نگێ کاتی ئه‌وه‌ بێ که‌ خۆنواندنی ژن له‌ ناو کۆمه‌ڵگادا به‌ پێی ده‌ستووره‌ ئایینیه‌کان و داب و نه‌ریته‌ چه‌وته‌کان هه‌ڵنه‌سه‌نگێندرێ. ژن له‌ وڵاتانی دیکه‌ له‌ زۆر بواردا سنووره‌کانیان به‌زاندوه‌، ئه‌گه‌رچی ئێستاش وه‌کوو پیاو حیسابیان بۆناکرێ، به‌ڵام ژن هاتوونه‌ته‌ ناو گۆڕه‌پانی ژیانه‌وه‌ و له‌ سازدانی کۆمه‌ڵگاکه‌یان هاوبه‌شن. بڵێی به‌شی ژنی کورد هه‌ر سازکردنی منداڵ و کاروباری ناوماڵ بێ؟ ئه‌ی یانی ژنی کورد نایه‌وێ‌ گۆڕانێک، چاکسازیه‌ک، نوێکردنه‌وه‌یه‌ک له‌و کۆمه‌ڵگایه‌ی تێیدا ده‌ژی پێک بێنێ؟



تێبینی: له‌گه‌ڵ ڕێزم بۆ به‌رپرسانی ماڵپه‌ڕی دیمانه‌، هیوادارم چاوخشاندنێکیان بێ به‌ سه‌ر ڕاپرسی ئه‌م حه‌وتوویه‌یان.

Tuesday, September 05, 2006



.. جاری وایه‌ سه‌رم له‌ هێندێ شت سووڕ ده‌مێنێ که‌ تێکه‌ڵ کردنیان و ساغکردنه‌وه‌یان کارێکی ئاسایی نیه‌. جاری واش هه‌ن بیرده‌که‌مه‌وه‌ که‌ ئێدی هیچ هۆیه‌ک بۆ سه‌رسووڕمان نیه‌، چون شته‌کان هێند به‌ سانایی و به‌ شێوه‌یه‌کی ئاسایی له‌ چوارچێوه‌یه‌کی تر ده‌هاویشترێن که‌ هیج ڕوونکردنه‌وه‌یه‌ک و په‌رده‌ له‌ سه‌ر لادانێک پێویست نابێ، ئیدی گرنگ نیه‌، کێ ڕاست ده‌کا ... ماوه‌یه‌ک له‌ مه‌وبه‌ر له‌ سه‌ر یه‌کێ له‌ کاناڵه‌کانی TV ی کانادا به‌ ناوی W، ژن و پیاوێکی فارس پرۆپاگه‌نده‌یان بۆ به‌رنامه‌یه‌کی موسیقی ده‌کرد که‌ له‌وێ دا به‌شێک له‌ موسیقی ڕه‌سه‌نی فارسی به‌ دوو ئامێری ڕه‌سه‌نی فارس، یانی ده‌ف و چه‌نگ (Harp) دێنه‌ پێشکه‌شکردن.


... ئه‌م جۆره‌ شتانه‌ هه‌ندێ جار پێم ده‌ڵێن که‌ به‌شێکی زۆر له‌ مێژووش ده‌بێ به‌ درۆ و به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ نووسرابێته‌وه‌، چون ئه‌و به‌ڵگانه‌ی که‌ به‌ چاو ده‌بیندرێن و ڕاستی ده‌گێڕنه‌وه‌، هیچ پاڵپشتێکی به که‌ڵک نین بۆ ڕووخستنی ڕاستی. ئه‌و جۆره‌ی له‌ کتێبه‌کان دا نووسراوه‌، چه‌نگ ئامێرێکی کۆنی موسیقایه‌ که‌ کۆنیه‌که‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ چوار هه‌زار ساڵ پێش مه‌سیح له‌ وڵاتی میسری کۆن و هه‌روه‌ها بۆ سێ‌ هه‌زار ساڵ‌ به‌ر مه‌سیح له‌ مێزۆپوتامیا. هه‌روه‌ها به‌ پێی زانیاریه‌کانی به‌ڕێز تارا جاف ئه‌م ئامێره‌ کۆنه‌، خاوه‌نه‌که‌ی سۆمێریه‌کانن که‌ ئه‌وانیش له‌ مێزۆپوتامیای کۆن دا ده‌ژیان. به‌ڵام ئه‌وه‌ی که‌ گه‌لی فارس له‌ کوێڕا بوون به‌ خاوه‌نی ئه‌م ئامێره‌، ده‌بێ سه‌رچاوه‌ی ئه‌م مێژووه‌ هه‌ر له‌ کتێبه‌ مێژووییه‌کانی خۆیان دا ببیندرێته‌وه‌.



... تا ئێستا که‌ ده‌ف به‌ ئامێرێکی موسیقای کورد ناسرابوو و کۆڕی شایی و شین و هه‌روه‌ها کۆڕه‌ مه‌زهه‌بیه‌کانی ڕازاندبۆوه‌‌. کامکاره‌کان و عه‌نده‌لیبیه‌کان بوونه‌ فێرگه‌ی‌ ناسین و ئاشنابوونی ئامێرژه‌نی فارس له‌ گه‌ڵ ده‌ف، به‌ڵام ئێستا ئه‌وان خۆیان به‌ خاوه‌نماڵ ده‌زانن. ئه‌گه‌رچی ئه‌م مۆری ڕه‌سه‌نایه‌تی پێدان به‌ فارسی بوونی ئامێری ده‌ف له‌ لایه‌ن ده‌فژه‌نی کورده‌وه چه‌سپێندراوه‌، کاتێک به‌ هۆنراوه‌ی فارسی ده‌فه‌کانیان ده‌ڕازێننه‌وه‌ و دوو ده‌ستی پێشکه‌شی ئه‌وانی ده‌که‌ن. داخه‌ گرانه‌که‌ بۆیه‌ زۆر گرانه‌، چون هه‌وڵ‌ ناده‌ین خۆمان بناسین و سه‌رمایه‌ فه‌رهه‌نگی و کولتووریه‌کانمان بپارێزین و ماڵی خۆمان به‌ سه‌ر ئه‌م و ئه‌و دا دابه‌ش نه‌که‌ین.



... ئه‌گه‌رچی به‌ قسه‌ی دوو که‌س ده‌ف نابێته‌ ئامێرێکی کۆنی موسیقای فارس یان به‌ هۆی بێئاگایی و که‌مته‌رخه‌می دوو کورد ده‌ف ناچێته‌ نێو ئارشیوی مێژوویی ئامێره‌کانی موسیقای فارسان، به‌ڵام ئه‌و دوو که‌س دوو که‌سانه‌ زۆرن که‌ له‌و لاوه‌ ده‌یانه‌وێ‌ ده‌ست پێدابگرن و له‌ لایه‌که‌ی دیکه‌شه‌وه‌ هه‌ستی به‌خشینه‌وه‌ و پێشکه‌شکردنیان له‌ زۆری داوه‌.


سه‌رچاوه‌کان
تارا جاف
Harp


Monday, August 28, 2006

چیرۆکی ئه‌و ...


ئاسمانێکی شین به‌ چه‌ند په‌ڵه‌ هه‌ورێکه‌وه‌ که‌ سێبه‌ریان کردۆته‌‌ سه‌ر باخچه‌یه‌کی پڕ له‌ گوڵ له‌ ته‌نیشت ماڵێکی پڕ له‌ خۆشه‌ویستی که‌ بۆنی ڕاستی و دڵپاکی و یه‌کدڵی لێ دێت، یه‌کێ له‌ ئاواته‌کانی سه‌رده‌می منداڵی بوو که‌ له‌ ناو ده‌فته‌ری نیگارکێشانی دا به‌ ده‌یان جار کێشابوویه‌وه‌.



باوکێکی سه‌ر و ڕووخۆشی بوو که‌ هه‌میشه‌ میوانی زۆر بوون و تا شه‌و دره‌نگان هه‌ر داده‌نیشتن و قسه‌یان ده‌کرد و دووکه‌ڵی جگه‌ره‌یان ڕۆژه‌ڕێیه‌ک ده‌ڕۆیشت. دایکی ده‌یگوت سیاسه‌ت ده‌که‌ن. دایکێکی له‌ سه‌ره‌خۆ و ڕێک و پێک و به‌ تاقه‌ت که‌ ڕۆژ هه‌تا شه‌و کاری ماڵێ و ده‌رێ و ئاگا له‌ منداڵان بوون و مێرده‌که‌ی هه‌موو ساته‌کانی شه‌و و ڕۆژی پڕ ده‌کرده‌وه‌. دایکی مامۆستای مه‌دره‌سه‌ بوو. ئه‌و نازانێ بۆ، به‌ڵام هێشتا بچووک بوو که‌ ده‌بوایه‌ له‌ شه‌وێکی ئه‌نگوسته‌چاو دا که‌ل و په‌لی ناو ماڵیان کۆبکه‌نه‌وه‌ و به‌ره‌و شارێکی دی بڕۆن ... له‌ دوایه‌ دا زانی که‌ به‌ره‌و سنوور ڕۆیشتن و له‌وێشه‌وه‌ بۆ شاخ. باوکی سیاسه‌تمه‌دار بوو و له‌ ترسی گرتن و گیران له‌ به‌ندیخانه‌کانی ده‌وڵه‌ت به‌ره‌و شاخ هه‌ڵاتن.



به‌رنامه‌ی ژیانیان هه‌ر وه‌کوو جاران به‌ڵام به‌ شێوه‌یه‌کی جیاوازه‌وه‌‌ ده‌چوه‌ پێشێ. میوانیه‌کانی باوکی ببونه‌ کۆبوونه‌وه‌کانی حیزبی و شه‌ونخوونیه‌کانی دایکیشی ئه‌سته‌متر و ناخۆشتر ببوون. ئه‌و له‌ ناو دڵی خۆیدا هه‌م شانازی به‌ باوکی ده‌کرد و هه‌م به‌ دایکی، ورده‌ ورده‌ تێده‌گه‌یشت له‌ به‌ر چی له‌ سه‌ر شاخی گیرساونه‌ته‌وه‌. پشوی درێژی دایکی هه‌میشه‌ زه‌قترین شت بوو که‌ سرنجی ئه‌وی ڕاده‌کێشا. ئاگای له ئه‌‌و و خۆشکو و براکانی ده‌بوو و هه‌موو ویستێکی ئه‌وانی له‌و بێ ئیمکاناتیه‌ ‌ دا بۆ جێ به‌ جێ ده‌کردن. له‌و لاشه‌وه‌ هه‌م هه‌واڵ و دۆستێکی نزیک بوو بۆ باوکی و هه‌م یارمه‌تیده‌ری فیکری، بیجگه‌ له‌ نان و چیشت سازکردنو و لیباس شوتن و پێشمه‌رگه‌ بوونی.



ڕۆژ ڕۆیشتن و مانگ تێپه‌ڕین و ساڵه‌کان به‌ دوایان دا، ئه‌ویش گه‌وره‌ بوو و به‌ش به‌ حاڵی خۆی له‌ دنیای ده‌وروبه‌ری ده‌گه‌یشت. ماڵیان بۆ ئوروپا باری کردبوو و دایک و باوکی مووی ڕه‌شیان سپی کرد . به‌ نێوی سیاسه‌ت و کوردایه‌تی و شۆڕشگێڕی باوکی دۆستی زۆر بوون له‌ ژن و پیاو و له‌ پیر و له‌ گه‌نج. تا وای لێدێ باوکی ئه‌وینی پیری، ویژدان و ئینساف و مرۆڤایه‌تی و هه‌موو شتێکی بۆ بێمانا ده‌کا و دایکی ڕه‌نجه‌ڕۆی که‌ زیاتر له‌ سی ساڵان له‌ گه‌ڵی ژیاوه‌ و ده‌رد و کوێره‌وه‌ری له‌ گه‌ڵ بینیوه‌، جێ ده‌هێڵێ و ده‌یهه‌وێ به‌ وته‌ی خۆی ژیان بکات.



ئیدی هه‌ر ئه‌و ڕۆژه‌ بوو که‌ ده‌فته‌ری نیگارکێشانه‌که‌ی سه‌رده‌می منداڵی ئه‌نجن ئه‌نجن ده‌کا و باوه‌ڕ دێنێ‌ که‌ یه‌کدڵی و دڵپاکی بوونیان نیه‌ و ئه‌مه‌گ و خۆشه‌ویستیش وشه‌ جوانه‌کانی نێو کتێبه‌کانن. هه‌ستی شانازی کردن به‌ باوکی که‌ تابڵۆیه‌کی جوانی ڕه‌نگاوڕه‌نگی له‌ ناو مێشکی دا پێ کێشابۆوه‌، تێک ده‌خرمێ و بوونی باوکی ده‌بێته‌ زامێکی گه‌وره‌ له‌ سه‌ر دڵی.


Sunday, August 27, 2006

ژانی ژیان


بنه‌ماڵه‌یه‌کی زۆر فه‌قیر بوون، به‌ڵام دایکیان به‌ سه‌ربه‌رزی خۆی و مێرده‌که‌ی و حه‌وت منداڵه‌که‌ی به‌ خێو ده‌کرد. نه‌یده‌زانی که‌نگێ به‌ مێردیان داوه‌، هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی ده‌زانی که‌ زۆر منداڵ بوه‌، کاتێک هاتوون بیبه‌ن به‌ بووکی له‌ گه‌ڵ منداڵه‌کانی هاوته‌مه‌نی له‌ ده‌ور و به‌ری مه‌زرا خه‌ریکی کایه‌کردن بوون. نانی خه‌ڵکی ده‌کرد، چێشت و نانی شایی و سه‌ره‌خۆشی ساز ده‌کرد، ماڵانی خاوێن ده‌کرده‌وه‌. مێرده‌که‌شی شه‌ش مانگی ساڵ به‌ زۆر ده‌نارد بۆ شوانی، ده‌چوو له‌ به‌ر ئه‌و که‌سانه‌ی له‌ دێهاته‌کانی ده‌ور و به‌ری شار خاوه‌ن مه‌ڕ و ماڵات بوون، ده‌پاڕاوه‌ که‌ ئه‌م ساڵیش مێرده‌که‌ی به‌ شوانی خۆیانی ڕابگرن ... ده‌یانگوت، جارێک له‌ کاتی شوانیش دا خه‌وتوه‌ تا خه‌به‌ری بۆته‌وه‌، گورگ له‌ مه‌ڕی دابوو. هه‌ر بۆیه‌ش خه‌ڵکی بۆ شوانی ڕایاننه‌ده‌گرت. شه‌ش مانگه‌که‌ی تری ساڵیش مێرده‌که‌ی ده‌خه‌وت و چاوه‌ڕێی نانی ده‌ستی ژنه‌که‌ی ده‌مایه‌وه‌. کوڕه‌ گه‌وره‌که‌ی تا منداڵ بوو، چاوه‌ڕێی نانی ده‌ستی دایکی بوو و هیچ که‌س و هیچ شتێکی له‌ دایکی پێ به‌رزتر نه‌بوو. که‌ ته‌مه‌نی گه‌یه‌شته‌ حه‌فده‌ ساڵ له‌ سه‌ر ئه‌وه‌ی که‌ دایکی ناڕازی بوو ژن به‌ ژنه‌ به‌ خۆشکه‌ سێزده‌ ساڵه‌که‌ی بکات، ده‌ستی له‌ سه‌ر دایکی هه‌ڵدێنێته‌وه‌ و له‌ سه‌ر پیلکان به‌ریده‌داته‌وه‌.


خۆشکی چاره‌ڕه‌ش، بێ به‌ختتر له‌ دایکی ماندوونه‌ناس و خۆبه‌ختکه‌ری به‌ سێزده‌ ساڵی ژن به‌ ژنه‌ی پێده‌کرێ. هه‌موو ڕۆژێ به‌و منداڵیه‌ی خۆی ده‌که‌وێته‌ به‌ر کوتانی مێردی به‌ زۆر به‌ سه‌ر داسه‌پاوی و پاش دوو ساڵ مێرده‌که‌ی له‌ کارێ له‌ سه‌ر نه‌ردیوان به‌رده‌بێته‌وه‌ و پشتی ده‌شکێ‌ و ده‌که‌وێته‌ به‌ر ده‌ستی دوکتوری ناشاره‌زای شار و پاش ماوه‌یه‌ک ده‌مرێ. کچی هه‌ناسه‌ ساردیش به‌ خۆی و منداڵێکه‌وه‌ له‌ ته‌مه‌نی شازده‌ ساڵی دا ده‌بێته‌ به‌رپرسی دابینکردنی ژیانی خۆی و منداڵه‌که‌ی. ئه‌ویش ڕێگه‌ی دایکی ده‌بێته‌ به‌ختی ژیانی.


هه‌ژاری و فه‌قیری له‌ ده‌رس خوێندن بێبه‌شیان کرد و دواکه‌وتوویی و فه‌رهه‌نگی دزێو و دواکه‌وتوو له‌ ژیان بێبه‌شیان کرد و به‌ختی دایکی که‌ هی چه‌ند جیل پێش ئه‌و بوه‌، بوو به‌ به‌شی ژیانی.